Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinüs)

Hastalık ilk olarak sakrokoksigeal bölgede sinus ağızlarının oluşumu ile kendini gösterir. Sinus ağızlarından içeriye kıl girer ve deri altına ilerler.Cilt altı dokusuna ulaşan kıl, bakteri girişi ile birlikte akut apse gelişimine zemin hazırlar. Cilt sürekli apseyi dışarı atma çabasındadır, bu nedenle hastalık zamanla cilt içinde yeni tüneller açarak yayılır.

Kesin olarak oluş nedeni bilinmemekle birlikte, pilonidal sinus hastalığının, kuyruk sokumunda biriken kıl ve pamukçuk gibi küçük parçacıkların yapısal kaynaklı güçlerle cilt altı dokusuna geçmesi gibi bir mekanizmadan söz edilir. Kıl ve pamukçuklarla birlikte bakteriler de ciltaltı dokuya geçeceği için, kıl ve pamukçukların cilt altından atılmaya çalışılması sonucu bakterilerin de etkisiyle apse oluşur.

Pilonidal sinus açısından risk faktörleri arasında ise, kuyruk sokumundaki kıl miktarının ve bunların dökülmesinin fazla olması, kuyruk sokumunun dar ve derin bir yapıda olması, bölgenin hijyenine yeterince dikkat edilmemesi, sık terleme ve pişikle birlikte bakteri üremesine uygun bir ortam oluşması, makata yakın yerlerde çatlak ve yara izi bulunması, sürekli oturmayı gerektiren işlerde çalışmak gibi özetlenebilir.
 

Hastalık, kuyruk sokumunda ağrı, şişlik ve akıntı ile kendini gösterir.

Hastalığın yeri ve görünümü ile hastalığın tanısı konur. Muayenenizi yapan hekimin sinus ağızlarını görmesi tanıyı koymasını sağlar.

Pilonidal sinus da diğer birçok hastalıkta olduğu gibi evreleme yapılır. Evrelemenin amacı hastalığın ne kadar ilerlediğinin görülmesi ve tedavinin buna göre belirlenmesidir.

Evre 1: Hastada akıntı veya apse görülmez. Genellikle orta hat üzerinde yerleşimlidir. Semptom vermeyen sinüs ağızları vardır. Bu hastalarda herhangi bir işlem yapılmaz. Hastanın kişisel hijyenine dikkat etmesi ve kılın yerleştiği bölgenin lokal temizliğini yapması istenir.

Evre 2: Akut pilonidal sinus apsesi bulunan hastalardır. Bu hastalarda lateral insizyon ile absenin drenajı sağlanır. Antibiyotik eşliğinde, devamlı pansuman ile remisyon sağlanmaya çalışılır.

Evre 3: Bu hastalarda pilonidal sinus apsesi kronikleşmiş olarak bulunur. Hasta önceden beri süren apse ve akıntı şikayetinden bahseder. Sinüs ağzında kronikleşmiş inflamasyon görülebilir.

Evre 4: Bir ve daha fazla sayıda sinus ağzı orta hattın kenarlarında yerleşim gösterir. Hastalar geçmişte birden fazla defa apse oluşumu ve akıntı şikayeti yaşadığını dile getirir.

Tip 5: Pilonidal sinus ameliyatı sonrası hastalığın nüks etmesi durumudur.
 

Apse varlığında öncelikle apsenin drenajı tedavide esastır. Apsenin drene edilmesine ek olarak oral antibiyotik tedavisi ve sık pansuman iyileşmeyi hızlandırır.Kıristalize fenol yöntemi uygulanacaksa apse drenajını takiben aynı seansta tedavi yapılabilir.Kılasik cerrahi uygulanacaksa operasyon başka bir seansa bırakılmalıdır.

Pilonidal sinus tedavisinde cerrahi yöntemler kullanılır. Cerrahi dışı yöntemler genellikle etkisiz kalmaktadır. Akut inflame sinuslerde basit insizyon ve drenaj uygundur.Kılasik tedavi ise total eksizyon ve yaranın kapatılması veya açık bırakılmasıdır. Cerrahide çeşitli yöntemler mevcuttur.

Bunlar;

Eksizyon + sekonder iyileşmeye bırakmak (açık teknik)
Eksizyon + primer kapama
Eksizyon + flep kaydırma

şeklindedir. İlk yöntemde yara kapatılmaz, kendi kendine iyileşmesi beklenir; iyileşme daha uzun sürer, ancak hastalığın nüks etme riski ve komplikasyon gelişimi daha azdır. Flep kaydırma ise daha komplike ve uzun süren bir operasyon olmakla birlikte, iyileşme hızla gerçekleşir ve hastalığın nüks etme riski yüksektir.

Uygun tedavinin seçimi ancak hekimin sizi muayenesi ile yapılabilir. Hastalığın yerleşim yeri, yaygınlığı ve evresine göre hekiminizle birlikte tedavi seçeneklerini, avantaj ve dezavantajlarını değerlendirmek ve en uygun tedaviyi seçmek en doğrusudur.

Bu yöntemde, anestezi işleminin ardından bir klemp yardımıyla sinusteki kıllar temizlenmekte, ardından mevcut boşluk kristalize fenol ile yakılmaktadır. Doku eksizyonu yapılmadığından bölgenin anatomisi bozulmaz, iyileşme sürecinde yoğun ve ağrılı pansuman gerekmez. İşlemin uygulanışı kolay ve kısa sürer, hastalığın nüks etme riski oldukça düşüktür(%0-5) ve hasta ameliyattan sonra günlük yaşamına dönebilir.Komplike vakalarda uygulanabilr. Bu nedenlerden dolayı oldukça sık tercih edilen bir yöntemdir.

Lokal veya bölgesel anestezi yapıldıktan sonra, kuyruk sokumunda orta hat kenarından yapılan bir kesi ile sinuslere ulaşılır. Sinus içeriği temizlenip kazındıktan sonra, her sinus ağzı tek tek çıkarılır ve dikilir. Operasyonda amaç alttaki sağlam dokuya dokunmadan yalnızca sinusun çıkarılmasıdır. İyileşme hızlı gerçekleşir. Pansuman işlemi kolaydır ancak ihmal edilmemesi gerekir. Fenol yöntemine göre nüks riski yüksektir.(%7-16) Komplike vakalarda uygulanamaz.

Operasyonun esası sadece hastalıklı dokunun çıkarılmasına dayanır, sağlıklı dokuya kesinlikle müdahele edilmez. Burada amaç kılların doku içine geçmesine izin veren hastalıklı anormal dokunun o bölgeden uzaklaştırılması, yerine daha dirençli ve sağlıklı bir dokunun oluşmasını sağlamaktır.

Postopertaif(ameliyat sonrası) ağrı çok az olmakta ve iyileşme, klasik ameliyatlara göre çok daha hızlı gerçekleşmektedir.Ameliyat sonrası günlük olarak yapılacak basit bir pansuman yeterli olmaktadır.Hasta operasyon sonrası birinci gün normal yaşantısına dönebilmektedir. Hastalığın tekrarlama(nüks) oranı klasik operasyonlar ile kıyaslandığında oldukça düşüktür.
 

Ameliyatta cilt kesisi söz konusu olduğundan mutlaka bir iz kalacaktır. İzin büyüklüğü ve şekli, kesinin büyüklüğüne, eksize edilen doku miktarına, dikiş tarzına ve hastanın iyileşme eteneğine bağlı olarak değişebilir. En belirgin iz flep kaydırma ameliyatından sonra oluşur, bazı yöntemlerde(kıristalize fenol ve rejenarasyon yöntemi) ise iz belli olmayacak kadar küçük olabilir ancak tedavi kararı yalnızca bu duruma göre değil tüm avantaj ve dezavantajlar göz önünde bulundurularak seçilmelidir.

Pilonidal sinusun yeniden ortaya çıkma ihtimali %3 ila %50 arasında değişmektedir. Nüksü önlemek adına kişisel hijyeninize dikkat etmeli, özellikle kuyruk sokumunun temizliğine, terleme ve pişik oluşmamasına dikkat etmelisiniz. Bölgede kıl yoğunluğu çok fazla ise, lazer epilasyon uygulanabilir.

Pilonidal sinus hastalığında anatomik yatkınlık önemlidir. Ancak hastalığın ortaya çıkmasında çevresel faktörler de etkilidir. Pilonidal sinus hastalığından tam olarak kounmak mümkün değilse de bazı önlemlerle, risk azaltılabilir. Her banyoda kuyruk sokumu iyice temizlenmeli, terleme ve bakteri üremesine izin vermemek için pamuklu çamaşırlar tercih edilmeli, bölgenin belli aralıklarla kıllardan temizlenmesi gibi önlemler hastalığın oluşma riskini azaltacaktır.

En basit kıl dönmelerinden en komplike kıl dönmelerine kadar her vakada uygulanabilmektedir. Tekniğin esası kılların giriş deliklerinin tespit edilip sinüs içeriği temizlendikten sonra kıl giriş deliklerinin eksize edilmesine ve yeni doku oluşmasına olanak sağlanması şeklinde özetlenebilir. Oluşan yeni doku fibrin yönünden zengin olacağı için yeniden kılların içeri girmesine imkan vermez. Hastalığın basit yada komplike olmasına göre istirahat süresi 2 saat ile 1-2 gün arasında değişmektedir. Nüks oranı çok düşüktür. Hemen hemen hiç iz bırakmadan iyileşme sağlanır.Uygun vakalarda en çok tercih ettiğimiz yöntemdir.

Diğer adı bascom ameliyatı olan bu yöntem ilerlememiş basit kıl dönmelerinde yapılabilir.Sinüsin kapsülüyle beraber çıkartılıp geriye kalan boşluğun primer kapatılması esasına dayanır.Uygun vakalarda çok tercih ettiğimiz bir yöntemdir.İnter gluteal sulkusu geniş olan ve aşırı kıllı vakalarda bu teknik kullanılmamalıdır.Bu tip vakalarda kullanılırsa malesef nüks oranı çok yüksektir. Sutür kullanıldığı için anatomi biraz değişmekte ve uygun olmayan büyük vakalarda kullanılırsa şekil bozukluğuna sebep olabilmektedir.İstirahat süresi 1-2 gündür.Kısmi yara bakımı ve postoparatif takip gerektirebilmektedir.

Bu teknik kıl giriş deliklerinin genişletilerek sinüs içeriğinin boşaltılması yani kıl ve enfeksiyoz parçaların bir klemp yardımıyla alınması sonrasında sinüs boşluğunun kristalize fenol denilen bir maddeyle yakılması esasına dayanır. En basit kıl dönmelerinden en komplike kıl dönmelerine kadar her vakada uygulanabilmektedir.Uygun şekilde ve uygun hastada yapılırsa nüks oranı çok düşüktür.Çok az veya hiç iz bırakmadan iyileşme sağlanır.İstirahat süresi 1-2 gündür.Komplike vakalarda yara bakımı ve takip gerektirebilir.Uygun vakalarda çok sık tercih ettiğimiz bir yöntemdir.Ben bu tekniği modifiye ederek kullanmaktayım.Kendi vakalarımızda şimdiye kadar hiç nüks görmediğimizi belirtmek isterim.

Bu teknik sinüsün çevresindeki sağlam dokuyla beraber eksize edilip açıkta kalan boşluğun flep kaydırılarak kapatılması esasına dayanır. Çok komplike, bir çok sinüsün oluştuğu ve sinüslerin birbirine çok yakın seyrettiği vakalarda tercih edilmelidir. Şöyle ki ; bu tip vakalarda tek seçenek dahi olabilir. Bir çok dezavantajı vardır. Birincisi operasyon süresi uzundur,ikincisi çok fazla iz bırakarak ve şekil bozukluğu oluşturarak iyileşme sağlanır. Postop yara bakımı gerekmektedir. Enfeksiyon gelişirse çok problemli bir iyileşme oluşabilir. İstirahat süresi 3-5 gün arasında değişir. Nüks oranı mikrosinüsektomi ile aynıdır